KRĄG BIBLIJNY Zeszyt spotkań 3. Materiały dla duszpasterzy, animatorów i wszystkich, którzy pragną czytać Pismo Święte

Pragnieniem piszących, jak i redakcji przygotowującej każdy numer Kręgu Biblijnego, a także wszystkich, którzy wspierają powstawanie naszego kwartalnika, jest to, by Biblia nieustannie stawała się bliska i znana dla każdego z nas. Każdy bowiem człowiek, szczególnie w dzisiejszym świecie, potrzebuje prawdziwego i dobrego pokarmu. Tym pokarmem jest Boże Słowo. Nie bądźmy więc głodni. Sięgnijmy po Biblię i karmy Nią samych siebie i naszych najbliższych.
Jednak, aby czytać, by pełniej odkrywać i poznawać głębię Bożego Objawienia, warto korzystać z pomocy. Stąd też polecając niniejszy, trzeci numer Kręgu Biblijnego, niemniej gorąco polecamy wszystkie książki, czasopisma, które tworzone przez uznanych autorów, są cennym uzupełnieniem i pogłębieniem własnej refleksji. Rzecz jasna, że u podstaw wszystkiego stoi własna, systematyczna lektura Biblii. Na cóż bowiem zdadzą się wszelkie pomoce, najróżniejsze materiały i komentarze, jeśli zabraknie tego najważniejszego – lectio continua.
Wraz z trzecim numerem Kręgu Biblijnego, wydawnictwo Biblos, pozwala sobie przekazać drogim czytelnikom prezent, który – jak mamy nadzieję – pozwoli choć na chwilę przenieść się do Ziemi Świętej. Małą, drobna kartka, na której jerozolimscy zakonnicy nakleili drobny skrawek drzewa Oliwnego i zasuszony kwiat. Pochodzą one z Ogrodu Getsemani. Zatem można pomyśleć, że rosły one, czerpały życiodajne soki z ziemi, po której niemal dwa tysiące lat temu chodzi wraz ze swoimi uczniami Mistrz z Nazaretu. Niech ten okruch Ziemi Świętej, stanie się dla każdego z Was takim dotknięciem tej ziemi, w której rozgrywały się wydarzenia męki, śmierci, a potem liczne spotkania ze zmartwychwstałym.

Przedmowa
Ks. prof. H. Witczyk
Część I
SPOTKANIA Z BIBLIĄ
ks. dr Piotr Łabuda
1. Góra Tabor (Łk 9,28-36)
Moja niedziela, mój dzień święty
2. Wydać owoce nawrócenia (Łk 13,1-9)
Dlaczego jest zło na świecie?
3. Uroczystość św. Józefa. Kuszenie na pustyni (Łk 4,1-13)
Umieć mówić, ale dobrze.
4. Na drodze krzyżowej Chrystusa (Łk 23,26-31)
Umieć nieść pomoc innym
5. Niedziela Palmowa (Łk 19,28-40). Powinien być, czy jest moim Królem?
Czy Kościół ma prawo do życia publicznego?
6. Wielki Piątek. Śmierć i pogrzeb Jezusa (Łk 23,44-56).
Poznać i podziękować za Jego krzyż.
7. W oktawie zmartwychwstania (Łk 24,1-12).
Z kapłanem poznawać Zmartwychwstałego.
8. Św. Wojciech męczennik, patron Polski (Łk 17,1-10)
Nie prowokować do grzechu. Umieć przebaczyć
9. Modląc się o powołania. Św. Marek (Łk 9,57-62)
Kapłan i kapłaństwo
10. Matki Bożej Królowej Polski. Prawdziwi krewni Jezusa Łk 8,19-21
Szacunek dla rodziców
11. Co w życiu jest najważniejsze (Łk 10,38-42)
Co zrobić, aby modlić się?
12. Wniebowstąpienie Pańskie (Łk 24,50-53)
Czy w Kościele „jest ciekawie”?
13. Duch Pański pouczy Was (Łk 12,1-12)
Grzechy przeciwko Duchowi Świętemu
14. Uroczystość Trójcy Świętej (Łk 10,17-24)
Moja wiedza religijna
15. Uroczystość Bożego Ciała (Łk 9,11-17)
Szacunek dla Chleba
16. Mieć wiarę nierządnicy (Łk 7,36-50)
Czystość – nie cudzołóż
17. Kim był Jan Chrzciciel (Łk 1,57-66)
A gdyby wtedy była aborcja? Czy można zabijać?
18. Apostołowie Piotr i Paweł? (Łk 22,31-38)
przyznać się – tak, jestem wierzący
Część II
POZNAWAĆ BIBLIĘ
I. Wprowadzenie do Pisma Świętego – dr Krzysztof Mielcarek
1. Katolicka nauka o natchnieniu
2. Geografia i archeologia Ziemi Świętej. Jerozolima
II. Stary Testament – ks. dr hab. Mirosław Stanisław Wróbel
1. Kanaan – ziemia obietnicy Abrahama
2. Objawienie Boga Ludowi Starego Przymierza
III. Nowy Testament – ks. dr hab. Michał Bednarz
1. Św. Marek autorem Ewangelii
2. Dlaczego św. Marek napisał Ewangelię

1. Góra Tabor (Łk 9,28-36)
MOJA NIEDZIELA, MÓJ DZIEŃ ŚWIĘTY
Wyjaśnienie
Ewangelię Łukasza można podzielić na dwie zasadnicze części. Najpierw, po wydarzeniach opisujących narodzenie Chrystusa, Ewangelista ukazuje Chrystusa powołującego uczniów i nauczającego w Galilei. Potem, począwszy od Łk 9,51, opowiada o długiej drodze ku Jerozolimie, do Świętego Miasta, gdzie dokonuje się męka, śmierć, a potem zmartwychwstanie i wniebowstąpienie Mistrza z Nazaretu. Rozpoczęcie tej podróży poprzedza bezpośrednio wydarzenie przemienienia na górze Tabor. Zastanawiające jest, dlaczego Łukasz umiejscawia je tuż przed rozpoczęciem wielkiej podróży do Jerozolimy? Być może autor trzeciej Ewangelii czyni tak, chcąc umocnić uczniów i czytelników, by objawić kim jest? Być może również dlatego, aby odsłonić serce tajemnicy Jezusa, którą jest relacja między Ojcem i Synem?
Fragment o przemienieniu Łukasz rozpoczyna wprowadzeniem: „gdy upłynęło około ośmiu dni od tych nauk” (Łk 9,28). W ten sposób autor nawiązuje do zakończonej wcześniej mowy Mistrza z Nazaretu, określającej wymagania, które musi spełnić każdy, kto chce pójść za Chrystusem, kto chce być prawdziwym Jego uczniem. Przez nawiązanie do nauczania Jezusa autor podkreśla, iż krzyż jest rzeczywistością niezwykle istotną w życiu każdego chrześcijanina. Każdy, kto pragnie doświadczyć prawdziwego przemienienia, szczególnie tego, które nastąpi po śmierci, musi wcześniej ukochać Chrystusowy krzyż. Aby osiągnąć zbawienie, trzeba najpierw przyjąć wymagania Mistrza z Nazaretu. Nawiązując do tych wymagań (zob. Łk 9,23n), Łukasz chce pokazać, że ten, kto będzie ich przestrzegać, doświadczy – podobnie jak wybrani apostołowie – możności oglądania w wieczności przemienionego Chrystusa.
Są jednak i tacy egzegeci, którzy wskazują na inne fragmenty Ewangelii Łukasza, gdzie również jest mowa o „ósmym dniu”. Dzień ósmy, wspomniany we wprowadzeniu do wydarzeń na górze Tabor, jest bowiem dla chrześcijan dniem szczególnym. Jest to bowiem dzień zmartwychwstania Chrystusa. Stąd też Łukaszowa uwaga o ósmym dniu może się odnosić do wydarzenia, które nastąpi w Emaus. Wtedy to – ósmego dnia w Emaus – otwierają się oczy uczniów przy łamaniu chleba, poznają Go, a potem pełni radości wracają i dają o tym świadectwo (zob. Łk 24,13n). Dzień ósmy to również czas radości niewiast, które przychodzą do grobu, który okazuje się pusty. Jest to też dzień, w którym również umiłowany uczeń, wszedłszy do grobu Pana, uwierzył w Chrystusa (zob. J 20,8). Jest to dzień, w którym Zmartwychwstały stanął wśród swoich uczniów, w którym powiedział im „pokój”, w którym spożył podaną Mu przez nich rybę (zob. Łk 24,36n.;
J 20,19n). W ósmy dzień, dzień zmartwychwstania, Mistrz przychodzi do uczniów i wyjaśnia im Pisma, daje obietnicę Ducha (zob. Łk 24,49). Można zatem powiedzieć, że wydarzenia, które rozegrały się na górze Tabor, w pewnym sensie kierują nasze myśli ku dniowi zmartwychwstania, a zatem ku niedzieli, ku dniowi, w którym wszystko się odmienia, w którym Chrystus wszystko czyni nowym, odmienionym.
Góra Tabor, samotny szczyt w Galilei. Miejsce przemienienia Chrystusa, na które wskazuje Tradycja sięgająca początków IV wieku. Góra ta musiała być dobrze znana tak Łukaszowi, jak i wszystkim innym Ewangelistom. Świadczy o tym użyty na określenie „góra” przez autora trzeciej Ewangelii w tekście greckim rodzajnik to (gr. to oros). Użycie tego rodzajnika wskazuje, że autor mówi o rzeczywistości, która jest nie tylko mu, ale także czytelnikom dobrze znana. Skoro więc Łukasz wiedział, gdzie znajdowała się ta góra, to powstaje pytanie, dlaczego nie podał nazwy miejsca, na której dokonało się niezwykłe przemienienie Mistrza z Nazaretu?
Być może Ewangeliści celowo nie wymieniają nazwy tej góry, by pokazać, że stara góra, góra na której nastąpiło objawienie Boga Mojżeszowi, góra Synaj, zostaje zastąpiona nową, właśnie tą górą, na którą teraz wychodzi Jezus. Nowa góra i nowe objawienie, nowa rzeczywistość – Chrystus – czyni wszystko nowym. Może też dlatego pojawiają się w Łukaszowym opisie przemienienia i inne terminy starotestamentalne: góra, chwała, namiot, obłok, Mojżesz, Eliasz. Jak Mojżesza na górze otoczył obłok, jak na Synaju Bóg objawił swoją chwałę, tak i tu na samotnej galilejskiej górze zostaje objawiona chwała Boga, który wskazuje na swojego umiłowanego Syna.
Czas przyjścia Chrystusa na ziemię staje się czasem odnowienia, czasem zbawienia człowieka. I choć czas pełnego odkupienia nastąpi w przyszłości, to jednak Łukasz chce pokazać, że wszystko to rozpoczyna się już teraz. Już teraz bowiem uczestniczymy w dniu Pańskim, w dniu, w którym życie męka i śmierć Chrystusa nabrały pełnego sensu.
Wybrani przez Chrystusa uczniowie, zanim rozpoczęli drogę do Jerozolimy, byli świadkami chwały Boga. Owymi wybranymi są: Piotr, Jan i Jakub. Ich właśnie zabiera Mistrz, aby byli świadkami Jego największych dokonań. O ile bowiem rozmnożenie chleba następuje na oczach wszystkich uczniów (zob. Łk 9,10n.), to teraz Jezus bierze jedynie trzech spośród nich. Oni są także jedynymi, świadkami wskrzeszenia z martwych córki przełożonego synagogi (zob. Łk 8,51).
Wybrani uczniowie wraz z Chrystusem wychodzą na góręco wiązało się z poważnym trudem. A wszystko po to, aby się modlić (Łukasz bardzo często podkreśla, że wydarzenia z życia Jezusa dzieją się podczas modlitwy. Zob np. opis chrztu Jezusa Łk 3,21). Właśnie podczas modlitwy następuje przemienienie Jezusa, co zaznacza jedynie Łukasz. Jest to wyraźne wskazanie, że modlitwa prowadzi do przemiany człowieka. Ale Łukasz również podpowiada, że aby się modlić, czyli aby dostąpić przemienienia, trzeba się utrudzić. Tak więc modlitwa jest trudem. Ale ten trud ma niezwykle wielką wartość. Daje bowiem człowiekowi wielkie dobro, może rozjaśnić wszelkie ciemności ogarniające jego życie.
Wydarzenie na Taborze rozgrywa się nocą. Można wyciągnąć taki wniosek, gdyż autor natchniony napisze, że Jezus wraz z wybranymi schodzą na dół następnego dnia (zob. Łk 9,37). Łukasz zdaje się jednak opisywać wszystkie wydarzenia, a także postacie Eliasza, Mojżesza i Chrystusa, czy też zachowanie Piotra tak, jakby miały one miejsce w jasnym, dziennym świetle, jakby wszystko działo się za dnia. A zatem modlitwa ma moc przemieniać i rozjaśniać każdą noc ludzkiego życia.
Mówiąc o zmianie (przemianie), Łukasz podkreśla, że Piotr i jego towarzysze zobaczyli Chrystusa dopiero wtedy, gdy się obudzili. Nawiązując ponownie do wydarzeń na Synaju, autor trzeciej Ewangelii podkreśla, że apostołowie zobaczyli przemienioną, czy raczej odmienioną twarz Jezusa. Jak Mojżesz rozmawiał z Bogiem, choć przecież Mojżesz nie widział twarzy Boga, ale jedynie ujrzał Boga „z tyłu” (zob. Wj 33,18.23), tak i apostołowie (na modlitwie) rozmawiają z Chrystusem, tyle że rozmawiają z Nim twarzą w twarz. Ani Mojżesz (Wj 33,2), ani Eliasz (zob. 1 Krl 19,13) nie mogli oglądać twarzy Boga. I chociaż tak wielu pragnęło zobaczyć (zob. Ps 27,8-9) oblicze Boga, to jednak stało się to możliwe dopiero na górze Tabor. Oto teraz uczniowie mogą oglądać Boga, stojąc z Nim twarzą w twarz.
Czytając opis przemienienia, warto zaznaczyć, że autor trzeciej Ewangelii podkreśla szczególną rolę i pozycję Piotra, który w imieniu pozostałych ma odwagę mówić do Chrystusa.
Przemienionemu Jezusowi towarzyszą Mojżesz i Eliasz – starotestamentalni prorocy, których oczekiwano jako tych, którzy mieli poprzedzać przyjście Mesjasza (zob. Ml 3,23-24). Stając obok Jezusa, potwierdzają, że jest On oczekiwanym Mesjaszem. Czytając Łukaszowy opis, można odnieść wrażenie, że od proroków tych bije blask Chrystusa. Może więc dlatego są widoczni dla apostołów, że stoją w blasku chwały Jezusa? Rozmawiają oni z Jezusem o Jego odejściu, które miało dokonać się w Jerozolimie. Znamienna rzecz, że Łukasz ponownie nawiązuje do wydarzeń Starego Testamentu: podobnie jak wyjście z Egiptu, tak i odejście Jezusa zostaje określone greckim terminem eksodos. A zatem Jezus wszystko czyni nowym – zostaje zapowiedziana nowa pascha, nowe, ostateczne wyjście z niewoli.
Kiedy kończył się niezwykły czas przemienienia, kiedy Mojżesz i Eliasz „rozstawali się z Nim” (Łk 9,33), Piotr, chcąc zapewnić możliwość objawienia się nieprzerwanego niebieskiej chwały, proponuje przygotowanie trzech namiotów. W Starym Testamencie często jest mowa o dwóch namiotach, dwóch mieszkaniach Boga: są to Prawo i Prorocy. Teraz jednak Piotr mówi o trzech namiotach, gdyż pragnie, aby na ziemi chwała Chrystusa objawiała się nieprzerwanie. Łukasz zauważy, że Piotr nie wiedział, co mówi. I rzeczywiście Piotr nie wie, co mówi, gdyż przecież nie można zatrzymać na ziemi chwały Boga. Jednak prawdą o wiele ważniejszą jest prawda, że na ziemi nie ma potrzeby budowania już ani dwóch, ani trzech namiotów. Przecież ciało Jezusa, jak napisze autor Listu do Hebrajczyków, jest to „namiot większy i doskonalszy, nie ręką uczyniony, czyli nie należący do żadnego stworzenia” (Hbr 9,11 – tłumaczenie własne z j. greckiego). A zatem w Chrystusie skupia się wszystko, On jest centrum wszystkiego.
Na Chrystusa, jako na miejsce przebywania chwały Bożej wskazuje również kolejny obraz. Kiedy bowiem Piotr mówi o budowaniu namiotów, zjawia się obłok, który okrywa Jezusa wraz z Eliaszem i Mojżeszem.
Izraelitom obłok zawsze kojarzył się z chwałą Boga. To właśnie obłok okrywa cieniem Maryję w chwili zwiastowania (zob. Łk 1,35), obłok zabiera Jezusa w czasie Jego wstąpienia do nieba (zob. Dz 1,9). Obłok również okrywał i wypełniał namiot spotkania, kiedy Izraelici wędrowali przez pustynię (zob. Wj 40,34n), czy też świątynię Salomona (zob. 1 Krl 8,10n). Podobnie i tu, na górze Tabor, pojawia się obłok. Z tego właśnie obłoku dochodzi do uczniów głos, który objawia im, że Jezus jest umiłowanym Synem Bożym (zob. Łk 9,33). A zatem na górze Tabor dokonuje się uroczyste objawienie Chrystusa, któremu uczniowie mają być posłuszni. Mają słuchać Jego głosu. Jest On bowiem prorokiem wzbudzonym przez Boga, którego zapowiadano w Starym Testamencie (zob. Pwt 8,15). Zaraz po tych słowach Jezus zostaje sam, co wyraźnie podkreśla Ewangelista. Czyni tak dlatego, aby wyraźnie wskazać, że nikogo innego, ale właśnie Jezusa mają słuchać uczniowie.